Aby poprawnie wyświetlić stronę wymagana jest najnowsza wersja przeglądarki.

Aby poprawnie wyświetlić stronę wymagana jest najnowsza wersja przeglądarki.

Zaktualizuj Internet Explorer bądź zainstaluj inną przeglądarkę.

Wpis został dodany do czytelni.Zamknij komunikat

Wpis usunięty.Zamknij komunikat

Dodaj wpis do czytelni.
Usuń z czytelni.
you tube
thumbnail
19
marca
wtorek
Józef, Bogdan, Marek
Budżet
System Elektronicznej
Skrzynki Podawczej
EBOK Wodociągi
Czujniki stanu powietrza
CZYTELNIA
kod

PIANOWO

PIANOWO

Wieś  znana od 1511 r., należąca do proboszczów kościańskich. Folwark w Pianowie wzmiankowany już w 1511 r. W XVIII w. folwarki proboszczowskie dzierżawiła szlachta. Prawdopodobnie w 1779 r. dzierżawcami byli Komorowscy. W 1797 r. folwark plebański Pianowo przeszedł na własność państwa pruskiego. Wkrótce został sprzedany w ręce niemieckie. W 1819 r. właścicielem był Wilhelm Nitschke, od którego w 1856 r. kupił dobra Carl Berndt. Po nim w 1865 r. dziedziczył Friedrich Anton Berndt, który sprzedał majątek w 1879 r. Christianowi Müllerowi i jego żonie Henrietcie. W 1872 r. kupił go Wilhelm Heinze, a w 1875 r. Bernard Lorenz wraz z żoną Marią z d. Lehmann, którzy w 1876 r. nabyli również pobliskie Nielęgowo, ale mieszkali w Pianowie. W 1919 r. dobra pianowskie odziedziczył dr Robert Lorenz.
W 1779 r. znajdował się w Pianowie "dwór ze wszystkiem dobry, niedawno wystawiony". Obok "idąc od dwora po prawej ręce chlewy dla świni o trzech przegrodach, (...) w strychulec, gliną wylepione dobre". Dalej znajdowały się kurniki, sklep do piwa, studnia. Niedaleko wznosił się "mielcuszek pod dachem gontami podbitym niezłym, w sieni którego kocieł żelazny piwny z kotlina dobrą". "Stajnia nowa, snopkami poszyta, podobnym sposobem w strychulec, ze wszystkim dobra". Obok znajdowała się "wozownia (...) na której sypanie (...) podle tego budynku stajnie fornalskie dwie z wołownią i rzezalniami dwie do sieczki żęcia pod jednym dachem (...) Przy stajniach chlewy dla bydła (...) podle wołownia, w której żłoby dobre z drakami do zakładania pastwy, rzezalnia do sieczki, wozownia z wrotami (...) na końcu stajnia". Obok usytuowane były trzy stodoły, a w podwórzu znajdował się gołębnik na dwóch słupach. W skład zabudowań folwarcznych wchodziła także owczarnia "niedawno wybudowana w strychulec i słupy, gliną wylepiona, ze wszystkim dobra i poszycie dobre, od dołu tylko trzema szorami guntami podbita". Za mielcuchem znajdował się ogród dworski, drugi zaś za dworem z warzywami i makiem, zaniedbany".
W 1881 r. powierzchnia dóbr wynosiła 163,4 ha, z czego 158,3 ha liczyły pola, 2,55 ha łąki, a 2,55 ha nieużytki. W 1888 r. powierzchnia dóbr wynosiła 135,6 ha, a w 1902 r. 214,7 ha, z czego 210,2 ha zajmowały pola, 2 ha łąki, 2,55 ha nieużytki. W 1913 r. na terenie gospodarstwa prowadzono hodowlę 59 koni, 116 krów i 166 świń.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE położone jest w pd.-wsch. części wsi, pomiędzy linią kolejową Poznań-Wrocław od strony pd.-zach., a drogą przechodzącą przez wieś. Składa się z zespołu rezydencjonalnego i folwarcznego.

ZESPÓŁ REZYDENCJONALNY zajmuje pd.-wsch. część założenia i składa się z dworu i niewielkiego parku dochodzącego nieomal do torów kolejowych.

DWÓR wzniesiony przypuszczalnie w 1 ćw. XIX w. jako niewielka siedziba parterowa, na sklepionych kolebkowo piwnicach, nakryta dachem dwuspadowym, o tynkowanych pięcioosiowych elewacjach. Następnie w 4 ćw. XIX w. stary dwór rozbudowano o dwa boczne skrzydła, także podpiwniczone (kapa pruska), z których pn.-wsch. dwukondygnacyjne, z użytkowym poddaszem, nakryte dachem mansardowym pokrytym łupkiem, a drugie pd.-zach. parterowe, nakryte dachem płaskim. Obiekt ponownie rozbudowany na pocz. XX w., kiedy to dostawiono parterowe przybudówki.Wówczas też dobudowano od strony folwarku niewielki przedsionek, a przed samym wejściem zamontowano niewielki żelazny ganek, wsparty na kutych żelaznych słupkach, ozdobiony ażurową kratą z secesyjnymi elementami zdobniczymi. W latach 80. XX w. miał miejsce kapitalny remont budynku, podczas którego nadbudowano część pd.-zach. i nakryto dachem mansardowym, upodobniając ją do drugiego pn.-wsch. skrzydła. Dodano także dach mansardowy z wystawkami nad przybudówką pn.-wsch. oraz zmieniono nieco dach nad częścią środkową, likwidując mocno wysunięte okapy. Zlikwidowano też drewnianą werandę poprzedzającą wejście od strony zachodniej. Budynek na planie wydłużonego prostokąta, głównie o dwuipółtraktowym układzie pomieszczeń. Elewacje tynkowane z zachowaną dekoracją architektoniczną. Cokół pokryty boniowaniem, wyżej gzyms cokołowy oraz gzymsy podokienne i kordonowe. Otwory okienne ujęte w profilowane opaski, częściowo elewacje ozdobione pilastrami.

PARK o pow. 0,86 ha, założony w końcu 1 poł. XIX w., przekształcony w XX w. W końcu XIX w. park na rzucie wydłużonego prostokąta rozciągającego się wzdłuż torów z sadem od strony pd.-zach. Obecnie park pomniejszony o teren dawnego sadu oraz od strony pd.-zach. Wówczas też główny wjazd do parku prowadził od strony pd.-wsch., obecnie od pd.-zach. Obecnie przed rezydencją podjazd wokół kolistego gazonu. Zieleń parkowa skupiona głównie na obrzeżach parku, na zachód od dworu zachowane okazałe dęby szypułkowe. Wśród drzewostanu dominuje robinia akacjowa, dąb i klon. Nie zachowało się stare ogrodzenie parku.

ZESPÓŁ FOLWARCZNY położony na pn.-zach. od dworu i parku, składa się z podwórza gospodarczego i kolonii domów pracowników folwarcznych. W 1862 r. podwórze na rzucie nieregularnego czteroboku z dwoma budynkami w pierzei pn.-zach. i pd.-zach. oraz z dwoma (być może mieszkalnymi) położonymi dalej wzdłuż drogi. W końcu XIX w. podwórze już na rzucie regularnego prostokąta z zabudową w trzech pierzejach, czwartą otwartą na park. Obecnie częściowo zachowana kolonia domów pracowników folwarcznych, natomiast podwórze o tym samym kształcie, poszerzone nieco w kierunku pn.-wsch., gdzie nowe budynki gospodarcze. W zachodniej części podwórza nieduży staw otoczony drzewami. Zachowany dawny wjazd od strony pn.-zach. i od pd.-wsch. Dawna zabudowa folwarku przemieszana ze współczesną. W pierzei pn.-zach. między powojennymi obiektami wznosi się stajnia (I). W pierzei pn.-wsch. starego podwórza zachowany dawny budynek inwentarski (chlew lub obora) z 4 ćw. XIX w. częściowo przebudowana. W pierzei pd.-wsch. stajnia (II) połączona z wozownią z pocz. XX w., murowana, otynkowana, przebudowana z zachowanym częściowo detalem, z charakterystyczną dwukondygnacyjną wieżyczką od strony pd.-wsch.
W pierzei pd.-zach. najlepiej zachowany ciąg dawnych budynków pochodzących przypuszczalnie z 4 ćw. XIX w. składający się z niewielkiej stodoły od pd., dalej niedużego magazynu, oraz dawnej obory. Pośrodku podwórza wznosi się rządcówka. Po pd.-zach. stronie podwórza na miejscu starych obiektów wznosi się blok mieszkalny i dawny budynek gospodarczy.

RZĄDCÓWKA wzniesiona na początku XX w., rozbudowana o część pn.-wsch. Budynek murowany z cegły, częściowo podpiwniczony, parterowy, z użytkowym poddaszem, z wywyższoną częścią środkową, nakryty dachem dwuspadowym o dość mocno wysuniętych okapach, pokrytym papą. Obiekt pierwotnie na planie zbliżonym do litery "T", do której później dostawiono drugie skrzydło. Pierwotnie główne wejście prowadziło od strony pd.-zach. Elewacje tynkowane z zachowanym detalem w postaci narożnych pilastrów, architektonicznych obramien okien parteru w formie aedikuli w elewacji pd.-wsch. oraz profilowanych opasek wokół innych otworów. Elewacje wieńczy prosty gładki fryz podokapowy.

STAJNIA zbudowana prawdopodobnie w 4 ćwierci XIX w., murowana z cegły, parterowa, z magazynowym poddaszem, nakryta niskim dachem dwuspadowym pokrytym papą. Wzniesiona na planie prostokąta z wnętrzem podzielonym na trzy pomieszczenia. Główne, największe, przykryte stropem odcinkowym na podciągach metalowych wspartych na żeliwnych kolumnach. W narożu pn.-wsch. klatka schodowa, natomiast w części pn.-zach. pomieszczenie pomocnicze. Elewacje tynkowane z ceglanym detalem w postaci niskiego cokołu, lizen wprowadzających podział na jednoosiowe przęsła, gzymsu kordonowego, fryzu ząbkowego i pasa podokapowego. W szczytach ściany zamknięte fryzem schodkowym, zaś w narożach były niegdyś kamienne obeliski, z których zachowały się tylko dwa. Nad wejściem do stajni pośrodku elewacji pd.-wsch. ceramiczna głowa konia.

OBORA wzniesiona w 4 ćw. XIX w. murowana z cegły, parterowa, z magazynowym poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym pokrytym papą. W przyziemiu strop Kleina o podciągach wspartych na żeliwnych kolumnach, wyżej więźba dachowa drewniana krokwiowo-płatwiowa. Budynek na planie prostokąta z wnętrzem podzielonym na trzy pomieszczenia. Elewacje tynkowane z ceglanym detalem w postaci obramień odcinkowo zamkniętych otworów, gzymsu kordonowego i wieńczącego. Obecnie częściowo elewacje zniekształcone poprzez powiększone wtórnie otwory wejściowe. Od strony pd.-zach. do obory przylega budynek pomocniczy mieszczący niegdyś, być może, mieszkanie oborowego, obecnie magazyny, o identycznej wysokości i opracowaniu elewacji, jak budynek obory.

KOLONIA DOMÓW PRACOWNIKÓW FOLWARCZNYCH położona jest na pn.-zach. od podwórza po drugiej stronie drogi do Starych Oborzysk i tworzą ją obecnie dwa budynki (nr 1 i 2).

DOM NR 1 pochodzi z pocz. XX w., przeznaczony dla trzech rodzin, murowany z cegły, parterowy, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym pokrytym dachówką karpiówką. Otwory zamknięte odcinkowo. Elewacje tynkowane z zachowanym detalem w postaci niskiego cokołu, prostych opasek okiennych i gzymsu wieńczącego.

DOM NR 2 pochodzi z 4 ćw. XIX w., przeznaczony dla czterech rodzin, murowany z cegły, parterowy, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym pokrytym dachówką ceramiczną karpiówką. Otwory zamknięte odcinkowo. Elewacje tynkowane z ceglanym detalem w postaci obramień okiennych i drzwiowych z uszakami w narożach oraz z tynkowanym profilowanym gzymsem wieńczącym. W szczytach okna zamknięte półkoliście także w obramieniach, obecnie częściowo przekształcone.

 

     Źródło:
Redakcja naukowa serii prof. dr hab. Jan Skorutowicz "Dawne budownictwa folwarczne" 
Jolanta Goszczyńska, Majątki Wielkopolskie, Tom V, Powiat Kościański, Wydawnictwo Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno Spożywczego w Szreniawie 1998r.,  wyd. cyt., s. 169-171

Aktualności aktualności
15 marca 2024 Kwalifikacja wojskowa w 2024 roku
14 marca 2024 Jarmark Wielkanocny
zobacz
obrazek
14 marca 2024
Mobilnie
kod
Przeglądaj naszą stronę na wszystkich
urządzeniach mobilnych.
Marzec
2024
p w s c p s n
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31