Aby poprawnie wyświetlić stronę wymagana jest najnowsza wersja przeglądarki.

Aby poprawnie wyświetlić stronę wymagana jest najnowsza wersja przeglądarki.

Zaktualizuj Internet Explorer bądź zainstaluj inną przeglądarkę.

Wpis został dodany do czytelni.Zamknij komunikat

Wpis usunięty.Zamknij komunikat

Dodaj wpis do czytelni.
Usuń z czytelni.
you tube
thumbnail
19
marca
wtorek
Józef, Bogdan, Marek
Budżet
System Elektronicznej
Skrzynki Podawczej
EBOK Wodociągi
Czujniki stanu powietrza
CZYTELNIA
kod

OSIEK

OSIEK
dawn. Osieczek

Wieś znana od 1284 r. Jako właściciele znani Dobiesław w 1307 r., a później Materna Osiecki (1398-1422), po którym dziedziczył jego syn Nikiel Osiecki. W 1427 r. Osiek stanowił własność Katarzyny Jurkowskiej, a w latach 1432-1452 Mikołaja Jurkowskiego, który w roku 1449 poślubił Małgorzatę z Miaskowa. Na początku XVI w. odnotowane dwa działy wsi: Zakrzewskich i Miaskowskich. Z Zakrzewskich jako właściciele Osieku wymieniani kolejno: Tomasz Zakrzewski, następnie jego syn Maciej zm. w 1563 r., jego synowie Wojciech i Stanisław. Stanisław Zakrzewski wzmiankowany jako dziedzic Osieku w 1571 r., a po nim jego syn Jan zmarły w 1626 r. Część Osieku w 1510 r. stanowiła własność Andrzeja Miaskowskiego, od 1541 r. należała do braci Andrzeja i Krzysztofa Miaskowskich, którzy w 1560 r. zawarli umowę działową. W 1616 r. i w 1625 r. jako dziedzic wymieniany Stanisław Miaskowski. Wkrótce wieś zmieniła właścicieli, gdyż w 1676 r. odnotowano, że całe wsie Spławie, Osiek i Troska od Adama Konarzewskiego i Jana Świeykowskiego kupił Andrzej Zakrzewski, podstoli kaliski. W 1676 r. jako właściciel Osieka podawany jest Franciszek Zakrzewski, łowczy wschowski, po którym dziedziczył jego syn Karol Zakrzewski wraz z żoną Marianną z Łempickich, a potem ich syn Wacław, starosta mosiński, do którego należały też m.in. Gryżyna, Nielęgowo, Parsko, Spławie, Kuczkowo, Szurkowo i Żydowo. W 1714 r. Wacław Zakrzewski sprzedał Osiek, Spławie i Troskę Aleksandrowi Złotnickiemu, po którym w 1723 r. dziedziczyła wdowa po nim Krystyna z Żychlińskich. W 1736 r. drugi mąż Krystyny Złotnickiej z Żychlińskich, Adam Chróścicki sprzedał z powrotem wieś Osiek i folwark Troska Wacławowi Zakrzewskiemu. Po nim w 1739 r. dziedziczył jego syn Karol. On też w 1767 r. sprzedał Osiek za 180 tysięcy złotych Sylweriuszowi Zakrzewskiemu, synowi Franciszka Hermenegilda Zakrzewskiego i Ludwiki z Niemojewskich. Po jego śmierci w 1813 r. dziedziczyli jego synowie Karol i Józef Zakrzewscy. Osiek przypadł Karolowi Zakrzewskiemu ożenionemu z Teklą z Krosnowskich. W 1831 r. w Osieku bywał Adam Mickiewicz, który przebywał tu na zaproszenie ich syna Eulogiusza, z którym znał się już wcześniej z Berlina. W 1841 r. dziedzicem był Napoleon Zakrzewski, syn Hiacynta Zakrzewskiego, zmarły w 1875 r., a od 1877 r. jego syn Janusz. W 1921 r. właścicielem Osieku został Zygmunt Zakrzewski.
W 1881 r. dobra rycerskie Osiek liczyły 880 ha powierzchni, z czego 541,7 ha liczyły pola, 181,7 ha łąki, 16,9 ha pastwiska, 140,2 ha lasy. W 1884 r. w skład majątku wchodził także folwark Dębiec. W 1890 r. do dóbr osieckich należały dwa folwarki: Dębiec Stary i Wyskotów. Na terenie majątku działała mączkarnia, a gospodarstwo specjalizowało się w hodowli bydła rasy holenderskiej, w sprzedaży mleka oraz rasowego i tucznego bydła oraz wołów roboczych, a także w sprzedaży drewna budowlanego, na opał i na obręcze. Zysk przynosiły aleje wiśniowe oraz dzierżawa znacznych obszarów łąk. Gospodarstwo znajdowało się wówczas w dzierżawie K. Mieczkowskiego, a rządcą był Z. Gładysz. W 1913 r. na terenie majątku prowadzono hodowlę 41 koni, 18 krów i 272 świń.

ZAŁOŻENIE PAŁACOWE w Osieku usytuowane jest po pn.-wsch. stronie drogi z Kościana do Krzywinia. Składa się z zespołu rezydencjonalnego i folwarcznego. Zespół rezydencjonalny zajmuje wschodnią część założenia, otoczony od pn. i wsch. polami.

ZESPÓŁ REZYDENCJONALNY  składa się obecnie z pałacu i parku. Pałac usytuowany jest w zachodniej części parku.

DWÓR w Osieku wzniesiony został na pocz. XVIII w., z tego też czasu pochodzą zachowane mury piwnic z granitowych ciosów w części północnej obiektu. Prawdopodobnie był to wówczas parterowy budynek na rzucie prostokąta z alkierzem od strony północno-wschodniej, być może o ścianach w konstrukcji szkieletowej. Przypuszczalnie w latach 1859-1860, za czasów Napoleona Zakrzewskiego, na fundamentach starego dworu i z wykorzystaniem jego piwnic wzniesiono nową siedzibę. Była to piętrowa, murowana rezydencja z węższymi bocznymi skrzydłami od strony szczytów, z frontowym płytkim ryzalitem zwieńczonym attyką. Do obicia ścianek działowych i stropów użyto desek z dawną polichromią, której fragmenty odkryto podczas prac remontowych w 1988 r. Polichromie pochodzą z początku XVIII w. i pierwotnie umieszczone były w salach starszego dworu. Zachowały się fragmenty z dekoracji figularno-architektoniczną, pomiędzy którą znajdują się postacie trzech mężczyzn i dwóch kobiet, obraz fontanny z pałacem barokowym w tle oraz malowidła z wyobrażeniami apostołów. Następna przebudowa nastąpiła po 1912 r. za czasów Janusza Zakrzewskiego, który m. in. zmienił formę frontowego ryzalitu, rozbudowując go po bokach i od frontu, wprowadził wejście pośrodku, a także dodał po bokach rzeźby lwów.
Obecnie PAŁAC jest budowlą murowaną z cegły, częściowo z kamienia w partii fundamentów i piwnic, o większości ścianek działowych w konstrukcji szkieletowej, o głównym korpusie dwukondygnacyjnym z użytkowym poddaszem, nakrytym dachem dwuspadowym pokrytym dachówką, z wydatnym dwukondygnacyjnym ryzalitem pośrodku elewacji frontowej zachodniej. W piwnicach zachowane sklepienie kolebkowe i odcinkowe, wyżej stropy drewniane, jedynie w pomieszczeniu środkowym pd. przybudówki odcinkowe na gurtach. Od strony pn. parterowa niższa część nakryta dachem dwuspadowym, natomiast od pd. dwukondygnacyjna późniejsza dobudówka z tarasem. Środkowa część budynku wzniesiona na planie prostokąta o dwutraktowym układzie pomieszczeń, z pozornym ryzalitem pośrodku elewacji ogrodowej, z sienią na osi w pierwszym trakcie, a salonem w drugim oraz z klatką schodową z boku sieni. Elewacje tynkowane z zachowaną w większości dekoracją architektoniczną. Parter pokryty boniowaniem, powyżej gzyms międzykondygnacyjny oraz drugi podokienny. Elewacje wieńczy fryz z motywem ślepych okulusów, powyżej gzyms koronujący. Ryzalit frontowy z zamkniętymi półkoliście oknami, ozdobiony pilastrami, zakończony prostym szczytem. Pośrodku elewacji tylnej pozorny ryzalit zwieńczony wystawką z trójkątnym szczytem z dwoma oknami pośrodku. Okna parteru w profilowanych obramieniach, okna piętra również z dodatkowymi nadokiennikami w formie odcinków gzymsu. Główne wejście od strony zachodniej pośrodku ryzalitu ujęte po bokach kamiennymi ławami, na których znajdują się rzeźby lwów.

PARK o pow. 1,86 ha pochodzący z 2 połowy XVIII w., przekształcony w XIX w., założony na rzucie prostokąta położonego wzdłuż drogi do Krzywinia. Główny wjazd prowadził od strony pd.-zach. poprzez główną bramę, z której zachowane proste ceglane słupy zwieńczone kulami. Niegdyś przed frontem pałacu znajdował się okrągły gazon, obecnie nie zachowany. Na pn.-wsch. od parku usytuowany był sad ze stawem oraz warzywnik, odgraniczony od pól rowem. Zwarty najstarszy starodrzew skupiony wokół pałacu złożony głównie z grabu, lipy, klonu. Po wschodniej stronie rezydencji zachowana altana ze starych lip, natomiast po południowej stronie pałacu fragment dawnej alei lipowej.

ZESPÓŁ FOLWARCZNY już w 1862 r. składał się z dwóch podwórzy folwarcznych. Jedno położone na pn.-zach. od parku i pałacu, drugie na pd.-zach. po drugiej stronie drogi. Większe podwórze pn.-wsch. zabudowane było wówczas głównie od strony drogi. Drugie podwórze pd.-zach. na rzucie kwadratu z jednym budynkiem w pierzei pn.-zach., a drugim w pd.-zach. W końcu XIX w. zachowany układ dwóch dziedzińców gospodarczych. Dziedziniec pd.-zach. zachowany wówczas bez zmian, drugi zaś zabudowany także od strony pn. Obecnie zachowane tylko podwórze pn.-wsch. usytuowane na zachód od dworu. Od strony pn.-wsch. sąsiaduje z polami, od pn.-zach. z nowymi budynkami gospodarczymi i mieszkalnymi, a od pd.-zach. z drogą. Główny wjazd usytuowany jest pośrodku pierzei pn.-wsch., drugi po przeciwnej stronie, od strony pól. Po 1945 r. dziedziniec zabudowany został dość licznymi nowymi budynkami gospodarczymi. Z dawnej zabudowy w pierzei pd.-wsch., niedaleko pałacu, zachował się spichlerz połączony z budynkiem inwentarskim, który z kolei sąsiaduje ze stodołą, obecnie mocno przebudowaną. Dalej znajdują się współczesne warsztaty, a na wprost nich, nieco cofnięty od linii zabudowy, wznosi się budynek inwentarski z 2 poł. XIX w., murowany z cegły, nakryty dachem dwuspadowym pokrytym dachówką, obecnie częściowo przebudowany. Pośrodku podwórza, nieomal na linii wjazdu, szczytem do drogi, wznosi się kolejny budynek inwentarski, nakryty dwuspadowym dachem, o zmienionych elewacjach. Domy mieszkalne pracowników folwarcznych położone były na zachód od podwórza, wzdłuż głównej drogi oraz wzdłuż wewnętrznej drogi, równoległej do głównej. Prawie wszystkie budynki rozebrane, a na ich miejscu zbudowane nowe. Zachował się tylko jeden dom sąsiadujący z podwórzem, usytuowany szczytowo do drogi (obecnie nr 21).

SPICHLERZ wzniesiony został w 1 poł. XIX w. Jest to budynek murowany z cegły, podpiwniczony, dwukondygnacyjny z poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym pokrytym dachówką karpiówką. Zbudowany na planie prostokąta, z tynkowanymi elewacjami. Pośrodku elewacji pd.-zach. i pn.-wsch. pozorne dwuosiowe ryzality.  Naroża ściany szczytowej pd.-wsch. ujęte w lizeny. Otwory zamknięte prosto.

 

     Źródło:
Redakcja naukowa serii prof. dr hab. Jan Skorutowicz "Dawne budownictwa folwarczne" 
Jolanta Goszczyńska, Majątki Wielkopolskie, Tom V, Powiat Kościański, Wydawnictwo Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno Spożywczego w Szreniawie 1998r.,  wyd. cyt., s. 159-161

Aktualności aktualności
15 marca 2024 Kwalifikacja wojskowa w 2024 roku
14 marca 2024 Jarmark Wielkanocny
zobacz
obrazek
14 marca 2024
Mobilnie
kod
Przeglądaj naszą stronę na wszystkich
urządzeniach mobilnych.
Marzec
2024
p w s c p s n
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31