KRZAN
dawn. Krzon, Chrzan niem. Rettig
Wieś wymieniana w źródłach od 1395 r. na początku XV w. stanowiła własność Gryżyńskich, następnie Jaszkowskich, a w 1450 r. należała do Sędziwoja z Rąbinia. Od niego w 1466 r. kupił ją Jan z Orla. W 1471 r. jako właściciel wymieniany Jan Krzeński, potem własność Kluczewskich. W XVI w. Krzan stanowił współwłasność Krajewskich i Czackich, w 1577 r. należał do Jana Czackiego, a od 1583 r. do Jana Grajewskiego, który poślubił Barbarę siostrę Jana Czackiego. Po nim dobra przejął Franciszek Gajewski, dziedzic również Białcza, Jeligowa, Brońska, Szczodrowa, Jaszkowa, Gołębina i Ponina. Odtąd Krzan związany z dobrami białeckimi, a od pocz. XIX w. z Kobylnickimi (patrz Kobylniki).
Folwark Krzan istniał co najmniej od końca XVIII w. W 1888 r. jego powierzchnia liczyła 650,13 ha. Później powierzchnia podawana łącznie z dobrami macierzystymi (patrz Kobylniki).
ZESPÓŁ FOLWARCZNY usytuowany był w południowo – wschodniej części wsi po północnej stronie drogi prowadzącej do Kobylnik. W 1863 r. podwórze na rzucie prostokąta z zabudową skupioną w części wschodniej i z dwoma budynkami od strony zachodniej. W końcu XIX w. podwórze na planie nieregularnego wieloboku z zabudową ze wszystkich stron oraz z jednym budynkiem pośrodku podwórza. Na południe od folwarku znajdowała się cegielnia, nie istniejąca już w 1940 r.
W latach 60. XX w. rozebrano wszystkie budynki wchodzące w skład folwarku tj. owczarnię, oborę, stodołę i budynek mieszkalny.
Źródło:
Redakcja naukowa serii prof. dr hab. Jan Skorutowicz „Dawne budownictwa folwarczne”
Jolanta Goszczyńska, Majątki Wielkopolskie, Tom V, Powiat Kościański, Wydawnictwo Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno Spożywczego w Szreniawie 1998r., wyd. cyt., s. 120-121
